Duurzaamheidstips voor festivals en vertoners
De laatste jaren zijn we ons allen meer bewust geworden van de duurzaamheidsproblematiek en onze eigen impact hierop. Deze uitdagingen lijken vaak 'ver van ons bed'. Toch kan je ook als festivalorganisatie of vertoner je steentje bijdragen door onder andere je CO2-uitstoot te verminderen en je afvalberg te verkleinen. Op deze pagina vind je enkele concrete tips en maatregelen om je werking meer duurzaam te maken. Lees nog meer tips in onze duurzaamheidsgids.
Meten is (z)weten
Vooraleer je werking aan te passen, is het belangrijk dat je een idee hebt van jouw totale milieu-impact. Meten toont ook het relatieve aandeel van verschillende logistieke domeinen (hoe belangrijk is transport, energie, afval etc.), maar laat ook toe om concrete keuzes onderling te vergelijken (hoeveel bedraagt het verschil tussen een vlees of veggie maaltijd). Analyseer bovendien je budget en ga na of je financiële ruimte hebt om te kiezen voor meer duurzame alternatieven.
- Stel je milieu-impact vast aan de hand van The Creative Green Tools, een CO2 calculator specifiek ontworpen voor creatieve sectoren.
- Met de GroeneVent-scan van OVAM kan je op een laagdrempelige manier de ecologische voetafdruk van een evenement in kaart te brengen.
Je kan je milieu-impact ook compenseren door te investeren in een klimaatfonds, bomen te planten of een duurzaam ecologisch project te steunen. Verschillende organisaties kunnen hierbij helpen: www.compenco2.be, www.co2logic.com, www.climact.com.
Praktische tips
Transport
Als festival of als vertoner lok je veel mensen naar dezelfde plaats. Het is daarom zinvol om stil te staan bij de manier waarop middelen en mensen zich verplaatsen. Wanneer je een spreker of gast uitnodigt, ga je best na of hun fysieke aanwezigheid een meerwaarde is, voor henzelf en voor het evenement. Als je toch transport moet regelen, moedig dan zoveel mogelijk 'traag reizen' aan.
- Instrumenten zoals Ecopassenger laten je toe om heel eenvoudig de reisduur en milieu-impact van auto, trein en vliegtuig in detail te vergelijken.
- Kunstenpunt ontwikkelde Start to Train, een kaart met steden waar je binnen 6,5 uur kan geraken vanuit Brussel-Zuid.
- Wanneer je gasten toch de voorkeur geven aan het vliegtuig, kan je de milieu-impact ook compenseren door een bijdrage te storten via Treecological, een transparante CO2-compensatietool.
- Vind informatie en ideeën voor ecologisch verantwoordelijk reizen via www.sustainabletravelinternational.org.
- Bied buitenlandse gasten concrete hulp bij het vervoer tussen de luchthaven en het festival. Deel informatie over openbaar vervoer, voorzie tickets of iemand die hen met het openbaar vervoer komt ophalen.
Probeer ook je bezoekers aan te sporen om na te denken over hun vervoer. Voorzie daarom voldoende informatie (op je website, sociale media, eventueel catalogus) over hoe bezoekers jouw locatie met het openbaar vervoer of fiets kunnen bereiken. Dat kan heel eenvoudig door online informatie ter beschikking te stellen over fietsstallingen en -routes en verbindingen met het openbaar vervoer. Tijdens een festival kan je ook afspraken maken met vervoersmaatschappijen en/of lokale fietsverhuurbedrijven voor een kortingstarief op vertoon van het filmticket of accreditatie.
- De verschillende fietspunten waar je een fiets kan huren, vind je op www.fietsenwerk.be.
Energie
De meest duurzame en goedkoopste energie is natuurlijk de energie die je niet verbruikt. Ga daarom in eerste instantie na wat je kan doen om energie te besparen. In welke mate is je bestaande infrastructuur goed geïsoleerd en hoe energie-efficiënt zijn je gebruikte toestellen?
- Kies bewust voor toestellen met een gunstige ecoscore. Misschien zijn ze iets duurder in aankoop, maar dat bespaar je door het lagere energieverbruik.
- www.topten.be is een handige website die een overzicht biedt van de meest energie-efficiënte toestellen en apparatuur.
Kies bij voorkeur voor hernieuwbare groene energie of schakel over naar hernieuwbare energiebronnen en de bijhorende infrastructuur. Denk hierbij ook aan een geothermische verwarming, een warmtepomp, zonnepanelen, etc. Probeer zoveel mogelijk het gebruik van klassieke generatoren te vermijden, aangezien die het milieu meer belasten dan netstroom. Het loont de moeite om na te gaan of je lokaal stroom kan afnemen, bijvoorbeeld van een tijdelijke werfkast of een openbare stroomvoorziening. Als je alsnog een generator gebruikt, schat dan nauwkeurig het eventuele verbruik in en kies die dan op maat van jouw evenement.
- Op de website van Greenpeace kan je energieleveranciers objectief vergelijken.
- Alsnog een generator nodig? Op Powerful Thinking is een uitgebreide leidraad over het gebruik van generatoren terug te vinden.
- Vergelijk de prijzen en voorwaarden van alle Vlaamse energieleveranciers op de website van het Vlaamse Regularisatie instantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt (www.vreg.be).
- Lees meer over hoe je zuiniger en milieuvriendelijker kan omgaan met energie op www.energiesparen.be. Je kan hier eveneens informatie vinden over verschillende overheidspremies voor energiebesparende investeringen: energiesparen.be/subsidies.
Merchandise
Merchandise is een leuk extraatje, maar vaak niet noodzakelijk. Mensen hebben geen behoefte aan een goedkope drinkbus of balpen. Als het toch onmisbaar is, herbekijk dan wat voor merchandise je aanbiedt. Analyseer niet alleen de CO2-impact, maar sta ook stil bij de herkomst van je spullen. Vermijd wegwerp promomateriaal en maak eventueel gebruik van een digitale goodiebag. Wanneer je toch een gadget wil geven, kies dan voor ecodesign, upcycling van materialen of tweedehands. Ga voor herbruikbare en neutrale spullen (zonder jaartal) zodat deze jaar na jaar gebruikt kunnen worden. Voor de verkoop van T-shirts ga je best op zoek naar een lokaal bedrijf dat werkt met organische materialen of gerecycleerd materiaal. Voorzie ook een drop-off point voor ongebruikte of ongewilde merchandise dat je zo kan recyclen.
- Voorbeelden van sites voor duurzamere goodies: Flagbag, Trash Design, Redopapers, Ateljee en Ecofair.
- The Green Bazaar (www.thegreenbazaar.be) kan je helpen bij het vinden van duurzame producten en diensten.
- De Milieu Koopwijzer (www.milieukoopwijzer.be) kan je helpen om je aankopen te vergroenen.
- Raadpleeg de Ecolabel Index voor een overzicht van alle officiële ecolabels en hun betekenis.
Drukwerk
De dag van vandaag kan veel digitaal dus evalueer wat effectief nodig is om te printen. Vermijd flyers en communiceer via je sociale kanalen en website. Voorzie ook een digitale versie van je catalogus of filmaanbod en moedig je bezoekers aan gebruik te maken van digitale tickets.
- Print via de software van Ecofont. Deze software maakt gaatjes in het lettertype waardoor tot 25 % inkt en toner bespaard kan worden, zonder dat het afbreuk doet aan het lettertype.
- Kies voor een drukkerij die werkt met FSC- en/of PEFC-gecertificeerd papier, zoals bijvoorbeeld De Duurzame Drukker, Monti, Druk in de Weer, Artoos of Ecodrukkerij.
Catering
Na een filmvertoning gaan de meeste mensen graag nog eentje drinken om na te bespreken. Ook bij een festival zijn eten en drinken een cruciaal onderdeel. Helaas gaat er vaak veel eten verloren. Denk daarom goed na over de aard, herkomst, houdbaarheid en hoeveelheid van het voedsel dat je catering of café voorziet. Je kan je milieu-impact ook eenvoudig verkleinen door enkel vegetarisch voedsel te serveren. Kies bij samenwerkingen steeds voor lokale cateraars die werken met seizoensgebonden producten.
- Cateraars Shake-Eat en Foodsavers werken uitsluitend met voedseloverschotten.
- Human Green Event Development (www.huged.be) is een platform dat organisatoren in contact wil brengen met leveranciers van duurzame projecten en diensten.
- Via Bioforum (www.biogenietengids.be) kan je gemakkelijk alle bio verkooppunten in de buurt van je festival opzoeken.
- Op Fermweb (www.fermweb.be) vind je alle leveranciers van hoeveproducten in Vlaanderen.
Niet enkel wat je serveert, maar ook hoe je serveert heeft een weerslag op het klimaat. Vermijd onnodig afval en voorzie herbruikbare borden, bestek en bekers. Je kan hiervoor met een waarborgsysteem werken. Laat je niet verleiden tot het gebruik van composteerbare bekers en borden: deze vormen GEEN duurzaam alternatief. In de praktijk kunnen deze eigenlijk niet correct gecomposteerd worden. Plaats drankfonteintjes en watertaps in plaats van te werken met waterdispenser of flessenwater. Zo verklein je niet alleen je afvalberg, maar vermijd je ook transport van water.
- Er zijn tal van leveranciers, waaronder Festicup, die herbruikbare bekers aanbieden. Ga ook na of er geen lokale uitleendienst bestaat bij de gemeente of provincie.
- Voedseloverschotten kan je binnenbrengen bij voedselbanken of aanbieden op apps zoals 'too good to go'.
- Check via OVAM of je in aanmerking komt voor een subsidie voor het aankopen van herbruikbaar cateringmateriaal.
Hospitality
In sommige gevallen moeten gasten en teamleden overnachten. Kies voor hotels die dezelfde duurzaamheidswaarden nastreven. Door lokaal te overnachten kan je wel besparen op vlak van transport. Je kan je gasten bij aankomst ook een (digitale) handleiding aanbieden met de mogelijke transportmiddelen (openbaar vervoer, deelfietsen), een lijst met duurzame en fair trade restaurants, een stadsplan en een kaart van het festivalgebied.
- Kies waar mogelijk voor accommodatie met een 'Green Key' label.
Afval en materialen
Voor de organisatie van een festival heb je een hele resem spullen en materiaal nodig. Op het einde van het festival blijven er ook heel wat afvalstoffen over. Probeer dus de in- en uitstroom van materialen en producten te verduurzamen. Het is belangrijk om bij de aanschaf van materialen bewuste keuzes te maken, door duurzame gelabelde producten te kopen of te kiezen voor recuperatiemateriaal.
- Als je materiaal of meubels nodig hebt, ga dan langs bij een kringloopwinkel in de buurt of neem een kijkje op Freecycle, een online platform waar je gratis goederen kan verkrijgen en ook zelf op kan aanbieden.
- Sommige kringloopcentra beschikken over een verhuurservice.
- Specifieke spullen voor de projectie van film kan je misschien lenen van een collega-filmfestival of via provinciale of gemeentelijke uitleendiensten. De website van Vlaanderen Circulair bundelt tal van voorbeelden.
- Enkele organisaties waarbij je terecht kan voor 2e hands constructiematerialen: Buurman, In Limbo, ROTOR, Creazi, Kilomeet, MODS, Resourcelab, Materialenbank.
Op het einde van hun levensloop moeten de gebruikte materialen ook correct ontmanteld worden. Sta daarom vooraf stil bij de correcte afvalverzameling: bespreek de afvalverwerkingssystemen bij externe locaties en controleer of er voldoende vuilnisbakken aanwezig zijn. Denk ook na over specifieke afvalstromen. Sommige toestellen hebben misschien nog kans op een tweede leven.
- Afvalwetgeving is complexe materie en de concrete vertaling verschilt vaak van gemeente tot gemeente. Meer algemene informatie is terug te vinden op OVAM.
Digitale impact
Eén van domeinen waarvan we ons nog onvoldoende bewust van zijn, is de digitale impact. Toch slorpt onze digitale consumptie ook heel wat energie. Sta daarom ook stil bij de impact van online meetings. Hou deze zo bondig mogelijk, schakel camera's uit van mensen die niet actief deelnemen, vermijd het onnodig opnemen en bewaren van dergelijke meetings. Opteer ook waar mogelijk voor downloaden in plaats van streaming. Denk ook na over de opslag van films. Zo heeft cloudopslag een slechte milieuscore en kies je beter voor lokale oplossingen zoals LTO (linear tape open-magnetic) of een lokale harde schijf.
- Er bestaan online tools die de milieu-impact en toegankelijkheid van jouw website screenen. Sommige webontwikkelaars bieden een duurzame dienstverlening aan: ze gebruiken hernieuwbare energie, compenseren hun impact via boomplantacties, … Meer info op Sustainable Web Design.
- Browsers zoals Ecosia zetten actief in op duurzaamheid en planten bomen om hun impact te compenseren.
Je kan deze tips en meer informatie ook terugvinden in de duurzaamheidsgids voor filmfestivals.
Deze gids is een eerste stap in het verzamelen van inspirerende praktijkvoorbeelden, die we willen delen met het veld. De gids spitst zich toe op de milieu-impact van filmfestivals en biedt enkele concrete tips en maatregelen. Ook als bioscoop of culturele vertoner kun je met een groot aantal van deze tips aan de slag om je evenementiële filmactiviteiten te verduurzamen.
Duurzaamheid voor vertoners en festivals
Vertoners en filmfestivals spelen een belangrijke rol op vlak van duurzaamheid. Wees je bewust van je voorbeeldrol en de logistieke en inhoudelijke keuzes die je maakt.